Colonia, 1872 : De arte rhetorica, libri quinque

Définition publiée par RARE

Dominique De Colonia, De Arte rhetorica libri quinque, Lyon, apud Briday Bibliopolam, 1872, Liber Primus, Chap. I, art. I, " De Figuris sententiarum", § I., "De Figuris ad movendum idoneis", VI., "De Praeteritione et Reticentia", p 77-78

DE PRAETERITIONE ET RETICENTIA

Quid est Præteritio?

R. Præteritio fit cum simulamus nos vel nescire, vel nolle dicere id quod vel maxime dicimus. Ita Tullius suum Pompeium magnifice laudat per Præteritionem:

Itaque non sum prædicaturus, Quirites, quantas ille res, domi militiæque, terra marique, quantaque felicitate gesserit; ut ejus semper voluntatibus non modo cives assenserint, socii obtemperarint, hostes obedierint, sed etiam venti tempestatesque obsecundarint. Hoc brevissime dicam...

Bossuet sic eamdem Figuram usurpat:

Je pourrais vous faire remarquer qu’elle connaissait si bien la beauté des ouvrages de l’esprit, que l’on croyait avoir atteint la perfection quand on avait su plaire à Madame; je pourrais encore ajouter que les plus sages et les plus expérimentés admiraient cet esprit vif et percant, qui embrassait sans peine les plus grandes affaires et pénétrait avec tant de facilité dans les plus secrets intérêts; Mais...

(Or. fun, de la duch. d’Orléans.)

Præteritioni vicina est et affinis Reticentia, Aposiopesis græce dicta, quæ fit cum orationem abrumpimus subito et reticemus aliquid, ut majora auditoribus cogitanda relinquamus, quia nimirum quæ latent graviora putantur. Illustre hujusce Schematis exemplum nobis suppeditat Virgilius Æneid. I, ubi Neptunus ventos tumultuantes sic increpitat:

Jam cœlum terramque meo sine numine; venti,

Miscere, et tantas audetis tollere moles.

Quos ego... sed motos præstat componere fluctus.

Post mihi non simili pœna commissa luetis.